Bài 17: Khuôn mẫu hành vi của bạn là gì?

Khuôn mẫu hành vi của bạn là gì?

Bạn đã được học về cách gia đình thời thơ ấu có ảnh hưởng thế nào đến các mối quan hệ của bạn. Bạn cũng được tìm hiểu về cách đáp lại tình yêu và tức giận, những niềm tin trong cuộc sống.

Cho dù bạn có nỗ lực bao nhiêu để vượt qua các dấu hiệu tiêu cực ban đầu có thể xuất hiện trong một mối quan hệ, sẽ có một thời điểm cụ thể khi các vấn đề tiêu cực ấy lại xuất hiện: trong thời điểm căng thẳng. Căng thẳng có thể quẳng bạn trở lại mối bòng bong của quá khứ.

Trở lại với các kiểu hành vi không lành mạnh có thể làm hỏng mối quan hệ của bạn. Vậy nên, bạn cần chuẩn bị cho những thời điểm căng thẳng để có thể phản ứng một cách lành mạnh và đầy tính hỗ trợ đối với người bạn đời của bạn.

Bạn có phản ứng với những thách thức trong cuộc sống không?

Có bốn cách mà mọi người thường phản ứng khi có vấn đề xảy ra trong mối quan hệ của họ:

1. Tấn công. Tấn công là một phản ứng bản năng khi bạn cảm thấy rằng mình cần phải tự vệ. Do đó, nó còn có tên gọi chung là “bản  năng phòng thủ”. Tấn công thường xảy ra nhất bởi những người đã bị đối xử khắc nghiệt trong quãng thời gian lớn lên.
   1. Khi trưởng thành, họ sẽ tự vệ bằng cách tấn công người khác để tránh bị tổn thương về mặt tinh thần hoặc thể chất.
   2. Ngay cả khi họ không gặp nguy hiểm về thể chất, họ vẫn nhớ lại về thời thơ ấu và cảm thấy như thế bản thân đang gặp nguy hiểm.
2. Rút lui. Bạn có thể “rút lui” về tình cảm hoặc thể chất. Khi có hành động này, bạn có thể thu mình và ngừng chia sẻ cảm xúc với người khác hoặc thậm chí rời bỏ người đó.
   1. Phản ứng rút lui không được xem là một phản ứng nhằm trừng phạt đối phương. Đây là một phương pháp nhằm giúp bạn bảo toàn cảm xúc dễ tổn thương của mình.
3. Đông cứng. Khi vấn đề đó gây ra quá nhiều nỗi sợ hãi đến nỗi người đó chỉ đơn giản là im lặng và không có khả năng phản ứng. Đây cũng là một phản ứng bảo vệ.
4. Phản ứng. Ba cách đầu tiên để xử lý căng thẳng là các hành động phản xạ. Ngược lại, khi bạn thật sự phản ứng, bạn cần hít thở sâu, chờ đợi và sau đó chọn cách xử lý tình huống.
   1. Cách phản ứng liên quan đến những phần lý trí và cảm xúc trong não bộ của bạn. Khi bạn phản ứng đúng đắn, tình huống sẽ ít khi leo thang căng thẳng.

Khi bạn đối mặt với vấn đề trong mối quan hệ của mình bằng ba cách đầu tiên, bạn đang bị ảnh hưởng bởi những khuôn mẫu hành vi xuất hiện trong thời thơ ấu.

Có một số cách để tránh những cách giải quyết vấn đề này:

1. Bình tĩnh. Đây là cách dễ dàng nhất để đối mặt với vấn đề khi bạn biết rằng tình huống căng thẳng đang đến.
   1. Hít thở sâu và tập trung vào trái tim của bạn. Hãy tưởng tượng bạn hít vào và thở ra từ trái tim của bạn. 
   2. Tập trung và bình tĩnh sẽ giúp kích hoạt cả hai bên não bộ, bên lý trí và bên cảm xúc.
   3. Bây giờ, hãy tự hỏi bản thân, “Cách hành động tốt nhất là gì?”
2. Khám phá xem bạn cảm thấy, trong tình huống căng thẳng đó, bạn đang nhìn thấy bản thân mình ở năm bao nhiêu tuổi. Trong khi tập trung vào trái tim của bạn, hãy tự hỏi bản thân, “Tôi cảm thấy mình đang đối mặt tình huống này với trái tim tổn thương của đứa trẻ bao nhiêu tuổi?” Cho phép một con số xuất hiện trong đầu bạn.
   1. Con số này thường thấp, có thể trước khi bạn bắt đầu đi học.
   2. Khi bạn cảm thấy mình như một đứa trẻ, hãy nói chuyện với chính mình. Nói với đứa trẻ bị tổn thương ấy rằng sẽ không sao đâu và bạn sẽ chăm sóc đứa trẻ ấy.
3. Hít thở. Hít 2-3 hơi thở sâu sẽ thiết lập lại hệ thống thần kinh của bạn để bạn có thể suy nghĩ rõ ràng hơn.
4. Tìm một huấn luyện viên hoặc nhà trị liệu về mối quan hệ. Đôi khi bạn cần sự giúp đỡ và hướng dẫn. Huấn luyện viên hoặc nhà trị liệu có thể:
   1. Giúp bạn xác định xem mối quan hệ của bạn có thực sự đang gặp nguy hiểm hay không
   2. Khám phá các kiểu hành vi không lành mạnh mà bạn không biết
   3. Sử dụng các chiến lược khác để hỗ trợ bạn trong mối quan hệ của bạn
   4. Giúp bạn vượt qua những sự cố thời thơ ấu đã tạo nên cách phản ứng không lành mạnh này. Điều này tốt nhất nên được hưởng dẫn bởi một nhà trị liệu.

Thoát khỏi những niềm tin cổ hủ

Khi còn nhỏ, bạn có thể đã phải bỏ nhà ra đi hoặc thu mình lại để có thể tự bảo vệ bản thân khỏi những tổn thương cả về vật chất lẫn tinh thần có thể gây ra bởi chính gia đình bạn. Nếu bạn cảm thấy nguy hiểm trong mối quan hệ của mình nhưng đối phương chưa bao giờ làm tổn thương bạn hoặc hạ thấp bạn và chưa bao giờ đe dọa bạn bằng lời nói hoặc hành động, rất có thể bạn đang có một niềm tin cổ hủ, không cần thiết nữa – một niềm tin bị ảnh hưởng bởi các tác động thời thơ ấu.

Thay đổi những niềm tin

Làm theo hướng dẫn sau sẽ giúp bạn thay đổi niềm tin mà bạn muốn loại bỏ:

1. Viết ra niềm tin cổ hủ mà bạn đang gặp phải. Sau đó, viết ra rằng “Tôi an toàn”.
2. Hãy tưởng tượng một thời gian và địa điểm mà bạn cảm thấy an toàn và chắc chắn. Mô tả chi tiết hình ảnh của bạn bằng màu sắc, âm thanh, hình dạng, mùi và vị.
   1. Khoảnh khắc này có thể là khi bạn vui vẻ và cảm thấy an toàn với người bạn đời của mình.
   2. Bạn cũng có thể tưởng tượng hình thành về con người trưởng thành của bạn đang bảo vệ con người trẻ thơ, đang bị tổn thương của bạn.
3. Chạm đến những cảm giác của bạn khi tưởng tượng bản thân được an toàn. 
4. Khi bạn cảm thấy không an toàn trong mối quan hệ này (nhưng thực chất không phải như vậy), hãy hít thở sâu và tái hiện hình ảnh mà bạn đã tưởng tượng về cảm giác an toàn.

Tóm tắt và suy ngẫm

Có bốn cách cơ bản để xử lý các tình huống căng thẳng: chiến đấu, rút ​​lui, đóng băng hoặc phản ứng. Cách lành mạnh nhất là phản hồi bằng cách tập trung và bình tĩnh. Sau đó, bạn có thể chọn điều tốt nhất để nói hoặc làm.

Những cách phản ứng khác nhau là nỗ lực của bạn để bảo vệ bản thân khi bạn cảm thấy nguy hiểm. Những cảm giác này, và niềm tin đi kèm với chúng, đã ăn sâu khi bạn còn nhỏ.

Nếu bạn có niềm tin từ thời thơ ấu đang hạn chế bạn, bạn có thể thay đổi niềm tin đó.

Đây là những gì bạn cần làm hôm nay

1. Mô tả phản ứng điển hình của bạn khi cảm thấy căng thẳng trong mối quan hệ.
2. Hãy nhớ lại lần cuối cùng bạn phản ứng tiêu cực trong thời gian căng thẳng trong mối quan hệ. Đi sâu vào trái tim của bạn và hỏi, “Tôi cảm thấy bao nhiêu tuổi.”
3. Bạn cảm thấy thế nào về bản thân sau khi bạn phản ứng thay vì phản ứng với một tình huống?
4. Bạn có sẵn sàng cam kết với bản thân để học cách phản ứng hơn là phản ứng lại không?