Bài 01: Liệu đó là tình yêu hay Oxytocin?

Liệu đó là tình yêu hay Oxytocin?

Chào mừng bạn đến với khóa học này! Xuyên suốt khóa học, bạn sẽ có cơ hội khám phá nhiều điều về cách yêu và cách xây dựng một mối quan hệ bền vững. Hãy cùng bắt đầu bài học đầu tiên nhé!

Bạn đã đọc về “nó” trong những quyển sách, bạn đã hát về “nó” trong nhiều bài hát. Cả những bộ phim lãng mạn cũng được dựa trên “nó”. Nó ở đây là tiếng sét ái tình, là rằng khi yêu một ai đó, bạn sẽ mất đi lý trí của mình.

Khoa học Sinh học về sự Say đắm

Bạn có thể gọi những cảm xúc mãnh liệt ấy là sự hấp dẫn của tình yêu. Thực chất, chúng không phải vậy!

Sự đắm say trong tình yêu – bước đầu của một mối quan hệ lãng mạn – là cách cơ thể bạn thực hiện những cú lừa ngoạn mục liên quan đến các chất hóa học cơ bản lên trên cảm xúc của bạn:

• Cơ thể bạn sản xuất những chất hóa học gây ảnh hưởng đến cảm xúc và thuyết phục bạn rằng người bạn đời của bạn đã đến rồi.
• Cơ thể bạn được chuẩn bị sẵn sàng để khiến bạn tìm một người kết đôi, để tạo dựng một mối quan hệ nhằm khởi đầu cho quá trình sinh sản và đảm bảo rằng sự tiếp nối của nhân loại vẫn diễn ra.
• Khía cạnh sinh học của tình yêu không bàn đến vấn đề liệu đối phương có trở thành một người bạn đời hoàn hảo hay không. Đó là việc của bạn! Khía cạnh này chỉ đơn giản là mang cả hai bạn đến gần với nhau.
• Sự đắm say là một bước khởi đầu vô cùng quan trọng trong hầu hết, nếu không nói đến tất cả, các mối quan hệ lãng mạn bất kể xu hướng tính dục là gì.
• Sự đắm say diễn ra trong hầu hết khoảng thời gian đầu của một mối quan hệ. Đối với những trường hợp khác, điều này có thể xảy ra ở tình bạn sâu đậm, có thể tiến triển trở thành tình yêu.

Bản chất hóa học của Sự đắm say

Yêu một ai đó thật thú vị! Bạn có nhớ mối tình gần nhất mà bạn đã trải qua không? Hay những cảm giác khi yêu ấy đã mãnh liệt như thế nào? Bạn có thể ngạc nhiên khi biết rằng những cảm giác đó được tạo thành bởi các phản ứng hóa học trong cơ thể bạn đấy!

Các hóa chất mà cơ thể bạn tạo ra khi bị thu hút mạnh bởi người khác sẽ kích hoạt các phần của hệ viền trong não – phần não tạo ra cảm xúc.

1. Trong giai đoạn của sự đắm say, não bộ sẽ sản xuất các chất phenylethylamine. Điều này dẫn đến cảm giác hưng phấn thường có khi “yêu”.
   1. Phenylethylamine kích thích sản xuất các hóa chất khác như endorphin, dopamine và norepinephrine.
   2. Các chất này dẫn đến cảm giác hưng phấn và tăng cảm giác tràn đầy năng lượng, niềm vui. Những cảm giác này đều liên quan đến tình yêu.
2. Khi dopamine được sản xuất, oxytocin sẽ theo sau.
   1. Oxytocin làm tăng ham muốn âu yếm và đụng chạm. Nó còn được gọi là hormone liên kết, làm tăng cảm giác kết nối với người khác. Bạn càng âu yếm đối phương thì càng tạo ra nhiều oxytocin.
   2. Oxytocin là một hóa chất quan trọng trong việc gắn kết lâu dài với bạn đời, vợ chồng và con cái. Nó không chỉ dành cho giai đoạn đầu của một mối quan hệ.
3. Các hóa chất hoạt động trên một số bộ phận nhất định của não. Các hóa chất “tình yêu” này hoạt động dựa trên các trung tâm khoái cảm của não cũng như các trung tâm kiểm soát phản ứng tình dục và sự hung hăng.
   1. Đây là lý do tại sao sự mê đắm dẫn đến ham muốn quan hệ tình dục mạnh mẽ cũng như tác động tiêu cực của ghen tuông.
   2. Về mặt thể chất, người đang cảm thấy “yêu” có nhịp tim và huyết áp tăng lên, chán ăn và tăng cảm giác hạnh phúc.
   3. Về mặt cảm xúc, trạng thái hưng phấn này cản trở bạn nhìn thấy những lỗi lầm mà những người khác có thể thấy ở đối phương. 

Chứng nghiện “lãng mạn”

Hàm lượng cao các chất hóa học được tạo ra trong quá trình mê đắm có thể dẫn đến một dạng nghiện được gọi là Nghiện Lãng mạn – Romance Addiction.

Mặc dù không phải là một chứng nghiện được chính thức công nhận theo Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ nhưng nhiều bác sĩ trị liệu vẫn xem nó như một chứng suy nhược dẫn đến những mối quan hệ thất bại và những người không hạnh phúc.

Khi một mối quan hệ chuyển từ giai đoạn say mê sang những giai đoạn sau đó, các chất hóa học “yêu” giảm đi rõ rệt hoặc biến mất. Tuy nhiên, một người mắc chứng Nghiện Lãng mạn sẽ mắc kẹt trong tình trạng “phê” các chất hóa học ấy trong một mối quan hệ. Kết quả là, họ dễ đánh đồng “tình yêu” với “tình trạng phê chất” này.

Do đó, những người Nghiện Lãng mạn cố gắng tái tạo tình trạng phê các chất hóa học ấy trong giai đoạn mê đắm bằng cách chuyển từ mối quan hệ này sang mối quan hệ khác.

Cảm giác ám ảnh với sự mê đắm không phải là tình yêu sâu sắc và tiền đề bền vững của một mối quan hệ lâu dài. Nếu các cá nhân tiếp tục tìm kiếm sự say mê như thế, họ sẽ không bao giờ khám phá ra mối liên kết giữa trái tim với trái tim được tìm thấy trong tình yêu thực sự.

Tình yêu sét đánh

Bạn có thể đang thắc mắc: “Thế còn những câu chuyện kể về tình yêu từ cái nhìn đầu tiên thì sao?” Đúng vậy, có những câu chuyện kể đẹp đẽ như thế khi tình yêu bắt đầu từ cái nhìn đầu tiên và phát triển thành một mối quan hệ đậm sâu kéo dài cả nhiều thập kỷ.

Tuy nhiên, bạn chỉ thường nghe về những câu chuyện với kết thúc có hậu. Trừ khi những cá nhân trong câu chuyện ấy là các nhân vật nổi tiếng, bạn sẽ không bao giờ nghe về những lần thất bại của tình yêu sét đánh cả. Và, đáng tiếc thay, là nghe về thế giới của những người cũ (exes) – những người tưởng rằng mình đã tìm thấy tình yêu qua một ánh nhìn. 

Nghiên cứu gần đây cho thấy:

• Cường độ của cảm giác say mê không phải là yếu tố dự báo cho tình yêu lâu dài.
• Trên thực tế, một số nghiên cứu chỉ ra rằng cảm xúc ban đầu càng mãnh liệt thì mối quan hệ càng ít có khả năng tiếp tục lâu dài.

Bỏ “crush” người từng thương

Bởi vì bản chất hóa học của sự mê đắm có thể mạnh như một loại amphetamine cao, nên nỗi đau khi kết thúc một mối quan hệ lãng mạn cũng tương tự như việc cai nghiện ma túy.

Không chỉ có nỗi đau về tình cảm, mà còn có thể có nỗi đau về thể xác. Một số chuyên gia ví cảm giác kết thúc ngừng “crush” giống như cảm giác dừng sử dụng heroin.

Bất chấp các phản ứng hóa học đang diễn ra trong cơ thể bạn, những cách thức sau sẽ giúp bạn vượt qua sự mất mát trong một mối quan hệ:

1. Ở bên người khác.
2. Tập thể dục để sản xuất endorphin tự nhiên.
3. Tránh việc nuối tiếc và vấn vương người cũ.
4. Thời gian

Chúng ta sẽ thảo luận chi tiết về các chiến lược này trong bài học sau, vì vậy hãy chờ một chút nhé!

Tóm tắt

Bạn đã khám phá về:

• Những trải nghiệm mãnh liệt và tuyệt vời của giai đoạn đầu khi mới yêu thực chất là những phản ứng hóa học trong não bạn.
• Một số người thực sự trở nên nghiện các chất hóa học trong não và hình thành chứng Nghiện Lãng mạn.
• Nghiên cứu cho thấy những cảm giác “yêu” ban đầu càng mãnh liệt thì khả năng kéo dài của mối quan hệ càng ít.
• Các chất hóa học trong não là thứ khiến việc chia tay trở nên đau đớn.

Lần tới:

Trong bài học tiếp theo, bạn sẽ tìm hiểu cách cuộc sống gia đình khiến bạn bị thu hút bởi một số kiểu người nhất định.

Nhưng trước khi bắt đầu bài học tiếp theo, hãy dành một chút thời gian để suy ngẫm.

Câu hỏi suy ngẫm

Trả lời các câu hỏi sau theo thang điểm 1-5. Câu trả lời của bạn cho bạn biết điều gì về bản thân hoặc các mối quan hệ của bạn?

1 (hoàn toàn không)

2 (chỉ phần nào)

3 (ở giữa)

4 (Khá nhiều)

5 (Hoàn toàn có)

• Tôi cần cường độ của sự say đắm đến mức nào?
• Tôi có tin vào bản chất hóa học của sự mê đắm không?
• Đối với tôi, liệu mối quan hệ có kết thúc nếu cường độ cảm xúc không còn?